Tạp chí Y học Việt Nam vừa xuất bản số mới nhất đã đăng tải công trình “Nghiên cứu tác dụng của viên nang Banikha trên mô hình gây phì đại lành tính tuyến tiền liệt ở động vật thực nghiệm”. Công trình được nghiên cứu bởi nhóm tác giả Phạm Thị Vân Anh, Nguyễn Thị Hồng, Nguyễn Thị Vân Trang, Đậu Thùy Dương.
Tóm tắt công trình nghiên cứu:
Viên nang Banikha là sự phối hợp các dược liệu Đông trùng hạ thảo, Nấm men, Linh chi, Hồng sâm.
Mục tiêu: Đánh giá tác dụng của viên nang Banikha trên mô hình gây phì đại lành tính tuyến tiền liệt trên chuột nhắt trắng.
Đối tượng và phương pháp: Chuột được chia thành 5 lô: lô 1 không thiến, tiêm dầu oliu, uống nước. Chuột ở các lô 2,3,4,5 thiến, sau đó được tiêm testoteron propionat 10mg/kg/ngày và dùng thuốc tương ứng là dutasterid 2 mg/kg/ngày, viên nang Banikha liều 1,44 viên/kg/ngày và 4,32 viên/kg/ngày trong 14 ngày. Sau đó chuột được đánh giá chỉ số tuyến tiền liệt và xét nghiệm giải phẫu bệnh tuyến tiền liệt.
Kết quả: Viên nang Banikha liều 1,44 viên/kg/ngày và 4,32 viên/kg/ngày có xu hướng làm giảm chỉ số tuyến tiền liệt và có tác dụng cải thiện tình trạng phì đại tuyến tiền liệt trên hình ảnh mô bệnh học so với lô mô hình.
Kết luận: Viên nang Banikha có tác dụng làm giảm phì đại lành tính tuyến tiền liệt trên chuột nhắt trắng.
Trích dẫn nội dung “Bàn luận”:
Phì đại lành tính tuyến tiền liệt là tình trạng bệnh lý gặp với tỉ lệ cao ở nam giới. Trên lâm sàng, tình trạng bệnh lý này gây tăng kích thước, phì đại tuyến tiền liệt dẫn đến khó khăn khi đi tiểu mức độ có thể từ khó chịu đến ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống ở nam giới lớn tuổi.2 Trên hình ảnh mô bệnh học có hình ảnh tăng sản biểu mô, các cấu trúc tuyến có kích thước thay đổi được lót bởi các tế bào đáy và tế bào tiết, giãn tuyến với nếp gấp nhú và u nang, lớp lót biểu mô từ phẳng đến hình trụ, với tế bào chất màu hồng nhạt, hạt nhân đều đặn, nằm ở trung tâm.5 Trong nghiên cứu này, để đánh giá tác dụng của thuốc thử, chúng tôi đánh giá mức độ phì đại tuyền tiền liệt thông qua chỉ số tuyến tiền liệt (được tính bằng trọng lượng tuyến tiền liệt/trọng lượng chuột) và xét nghiệm giải phẫu bệnh tuyến tiền liệt trên chuột.
Cho đến nay, nguyên nhân của phì đại lành tính tuyến tiền liệt chưa biết rõ, nhưng nó liên quan đến những thay đổi nội tiết tố ở nam giới lớn tuổi.4 Sự phát triển và lớn lên của tuyến tiền liệt phụ thuộc vào sự kích thích của androgen, chủ yếu là do dihydrotestosteron (DHT), một chất chuyển hóa có hoạt tính được hình thành do quá trình chuyển hóa testosteron bằng enzym 5α-reductase. Các mô hình động vật gây phì đại lành tính tuyến tiền liệt dựa vào tác dụng kích thích quá mức tuyến tiền liệt của hormon androgen.6 Trong nghiên cứu này, chúng tôi sử dụng mô hình gây phì đại lành tính tuyến tiền liệt bằng cách thiến chuột và sử dụng testosteron.8
Khi tiêm testosteron cho chuột gây ra tình trạng tăng sinh tuyến tiền liệt ở chuột, tương tự như những thay đổi về hình thái học trong bệnh phì đại lành tính tuyến tiền liệt ở người.8 Kết quả nghiên cứu cho thấy ở lô mô hình gây phì đại lành tính tuyến tiền liệt, chỉ số tuyến tiền liệt ở các chuột trong lô này tăng rõ rệt so với lô chứng sinh học (p < 0,0001). Điều này được khẳng định bởi kết quả mô bệnh học cho thấy hình ảnh phì đại tuyến tiền liệt rõ rệt trên chuột.
Ở lô chứng dương, các chuột dùng dutasterid (một thuốc ức chế enzym 5-α reductase) có chỉ số tuyến tiền liệt và tình trạng phì đại tuyến tiền liệt trong hình ảnh mô bệnh học cũng giảm rõ rệt so với lô gây mô hình. Trong cơ chế bệnh sinh của phì đại lành tính tuyến tiền liệt, DHT có ái lực mạnh gấp 5 lần testosteron với tế bào tuyến tiền liệt. Nghiên cứu thấy rằng nồng độ enzym 5-α reductase tăng cao trong tổ chức đệm của bệnh nhân mắc phì đại tuyến tiền liệt. Điều này khẳng định vai trò của DHT trong bệnh sinh phì đại tuyến tiền liệt và tác dụng của các thuốc ức chế enzym 5-α reductase trong điều trị u phì đại lành tính tuyến tiền liệt.2,6
Ở các lô dùng viên nang Banikha, chỉ số tuyến tiền liệt trên chuột có xu hướng giảm so với lô mô hình. Trên hình ảnh mô bệnh học, lô dùng viên nang Banikha liều 1,44 viên/kg/ngày có 100% mẫu tuyến tiền liệt có giảm phì đại mức độ nhiều so với lô mô hình; lô dùng liều 4,32 viên/kg/ngày có 2/3 tổng số mẫu tuyến tiền liệt có giảm phì đại mức độ vừa so với lô mô hình và 1/3 mẫu giảm mức độ nhẹ so với lô mô hình. Như vậy, kết quả đánh giá ban đầu cho thấy chuột ở 2 lô dùng viên nang Banikha có giảm tình trạng phì đại lành tính tuyến tiền liệt so với lô mô hình.
Viên nang Banikha là chế phẩm phối hợp các dược liệu Đông trùng hạ thảo, Linh chi, Nấm men và Hồng sâm. Một số nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh tác dụng của các dược liệu này trên mô hình gây phì đại lành tính tuyến tiền liệt thực nghiệm. Cordycepin, một nucleosid có trong Đông trùng hạ thảo, đã được chứng minh có tác dụng làm giảm trọng lượng tuyến tiền liệt, giảm chỉ số tuyến tiền liệt và cải thiện tình trạng phì đại tuyến tiền liệt trên hình ảnh mô bệnh học trên chuột gây phì đại tuyến tiền liệt bằng testosteron nhờ cơ chế tác dụng chống tăng sinh tế bào, chống oxy hóa và chống viêm trên thực nghiệm.1 Linh chi cũng đã được đánh giá tác dụng in vitro và in vivo trên mô hình gây phì đại tuyến tiền liệt bằng testosteron trên chuột. Kết quả cho thấy dịch chiết Linh chi có tác dụng ức chế enzym 5α-reductase, làm giảm chỉ số tuyến tiền liệt, giảm nồng độ PSA và cải thiện tình trạng phì đại tuyến tiền liệt trên hình ảnh mô bệnh học khi so với lô gây mô hình. Nghiên cứu tác dụng của Hồng sâm trên mô hình tương tự, kết quả cho thấy Hồng sâm có tác dụng giảm trọng lượng tuyến tiền liệt, ức chế DHT, ức chế 5-α reductase, giảm PSA so với lô gây mô hình.4
Như vậy, các dược liệu trong viên nang Banikha có thể có tác dụng điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt theo các cơ chế tác dụng khác nhau. Kết quả nghiên cứu này bước đầu cho thấy viên nang Banikha có tác dụng giảm tình trạng phì đại lành tính tuyến tiền liệt. Để cung cấp đầy đủ cơ sở cho hiệu quả và an toàn của chế phẩm, cần thực hiện thêm các nghiên cứu tiếp theo.
Kết luận công trình nghiên cứu:
Kết quả nghiên cứu tác dụng của viên nang Banikha trên mô hình gây phì đại tuyến tiền liệt bằng cách thiến chuột và tiêm testosteron trên chuột nhắt trắng đực cho thấy:
Viên nang Banikha liều 1,44 viên/kg/ngày (tương đương 770,4 mg/kg/ngày) và 4,32 viên/kg/ngày (tương đương 2311,2 mg/kg/ngày) trong 14 ngày có xu hướng làm giảm chỉ số tuyến tiền liệt và có tác dụng làm giảm tình trạng phì đại tuyến tiền liệt trên hình ảnh mô bệnh học so với lô mô hình.
Toàn bộ công trình nghiên cứu, quý độc giả theo dõi tại: https://tapchiyhocvietnam.vn/index.php/vmj/article/view/5111/4668